تعلیقاتی بر نزهةالمجالس

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

10.22081/jap.2024.75867

چکیده

نزهةالمجالس جمال خلیل شروانی، یکی از منابع مهم تاریخ رباعی فارسی و دربردارندۀ 4139 رباعی از 300 شاعر از قرن پنجم تا اوایل قرن هفتم هجری است. تنها نسخۀ کتاب به خط اسماعیل بن اسفندیار ابهری در 731 ق کتابت شده است. این دستنویس به شمارۀ 1667 جزء مجموعۀ علی امیری جارالله در استانبول نگه‌داری می‌شود. دکتر محمدامین ریاحی کتاب را بر اساس دستنویس مذکور، تصحیح و در سال 1366 منتشر کرد. تصحیح نزهةالمجالس، یکی از بزرگ‌ترین کارهای علمی آن محقّق یگانه بود. مقدمه، نمایه‌های کتاب، تعلیقات و توضیحات رباعیات بسیار سودمند و پُرمایه است. متأسفانه تک‌نسخۀ نزهةالمجالس ایرادهایی دارد که خواه ناخواه به متن چاپی هم انتقال یافته است. با پیدا‌شدن دو دستنویس با اهمیت که در پیوند با نزهةالمجالس شکل گرفته‌اند، گشایشی در نقد و بررسی و تصحیح مجدّد نزهةالمجالس پدید آمده است: یکی خلاصةالاشعار فی‌الرباعیات ابوالمجد تبریزی که در 721 قمری تدوین و کتابت شده، دیگری سفینۀ رباعیات کتابخانۀ دانشگاه استانبول که نسخه‌ای ناقص از نزهةالمجالس محسوب می‌شود. این دو منبع، در برطرف‌کردن اغلاط کتابتی و بسامان آوردن عناوین شاعران نزهةالمجالس، منبعی کارگشاست. در مقالۀ حاضر، پیشنهادهایی برای تصحیح نزهةالمجالس بر اساس دو منبع مذکور و قراین و شواهد دیگر ارائه شده است.
 

کلیدواژه‌ها