تصحیح متون به هر شیوه‌ای که باشد، بر پایۀ نسخه یا نسخه‌های خطّی است و عدول مصحّح از ضبط نسخه‌های پایه تنها هنگامی جایز و پذیرفتنی است که ضبط مختار او خطای مسلّم متن را تصحیح کند، با شواهدی از متن تأیید شود و با زبان مؤلّف و موضوع متن سازگار باشد؛ امّا گاهی اعتماد به ضبط همسان نسخه‌ها، فریبندگی ضبط ناصواب، و در‌نتیجه پذیرفته‌شدن صورت محرّف و تغییر یافته، سبب شده است که نظر دقیق و نکته‌یاب محقّق از وصول به اصل منحرف شود و عبارتی یا بیتی با همان صورت مغلوط در متن جای گیرد. نویسنده در این مقاله چند نمونه آورده است از خطاهایی که به سببِ تحریف و تبدیل در نسخه‌ها پدید آمده و از نظر مصحّحان دور مانده است؛ نمونه‌هایی از کلیله و دمنه، دیوان ظهیر فاریابی، کلیات سعی و تاریخ جهانگشای جوینی.
)