نسخه‌شناسی مصاحف قرآنی (15): قرآن ابن‌بواب یا نسخۀ ابوسعد محمد بن حسین بغدادی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

10.22081/jap.2021.72163

چکیده

در کتابخانۀ بزرگ آیة الله مرعشی نجفی (ره) در قم، نسخه‌ای کوچک از قرآن کریم، حاوی دو جزء هشتم و هفدهم به خط کوفی مشرقی هست که در انتهای آن، امضایی منسوب به ابن‌بواب در سال 392 هجری آمده است. بر پایۀ این انجامه، برخی نسخۀ مذکور را به خط ابن‌بواب (م 413 ق) دانسته‌اند. این مقاله نشان می‌دهد که هرچند این انتساب نادرست، و انجامۀ نسخه جعلی و الحاقی است، اما خود نسخه بسیار کهن و متعلّق به اوایل سدۀ پنجم هجری است. در آغاز اجزای مختلف این قرآن در کتابخانه‌های مختلف، نام ابوسعد محمد بن الحسین بغدادی (م 439 ق) از وزیران آل بویه در بغداد ذکر شده، و احتمالاً همین شخص آمِر به کتابت این قرآن یا مالک آن بوده است. نویسنده در این مقاله، دیگر پاره‌های باقی مانده از این قرآنِ 30 پاره در کتابخانه‌ها و موزه‌های ایران و جهان را در کنار هم گرد آورده و به بررسی کامل آنها از جهت متن، رسم المصحف، قرائت، و مانند آن پرداخته، و در پایان مقاله، دیگر قرآن‌های کوفی مشرقی را معرفی کرده که از حیث خط مشابه با قرآن ابوسعد بغدادی‌اند.

کلیدواژه‌ها