کتاب شمائل البخاری نوشتۀ ابوجعفر ورّاق از جایگاهی بسیار مهم در میان مصادر اسطورۀ حفظ برخوردار است. این کتاب با نقل اخباری، تصویری اسطوره‌ای از حافظۀ حدیثی بخاری ارائه کرده است. به اخبار ابوجعفر ورّاق در پژوهش برجسته دانشگاه الازهر با عنوان «طعون و شبهات الشیعة الإمامیة حول صحیح البخاری و الرد علیها» در تراز یک منبع بسیار کهن و معتبر تاریخی استناد شده است. مؤلف این اثر، با هدف شناساندن ابوجعفر ورّاق، شناخت‌نامه‌ای برای او نوشته است تا بر چالش شهرت او در جایگاه مؤلف یکی از منابع تاریخی کهن فائق آید. این شناخت‌نامه از دو بخش زندگی‌نامۀ ابوجعفر و کتاب‌شناختِ شمائل البخاری تشکیل شده است. بازیابی، طبقه‌بندی و تحلیل مضامین اصلی و فرعی و گونه‌شناسی سبک و ساختار زندگی‌نامۀ ابوجعفر ورّاق مسئله اصلی این مقاله است که با روش تحلیل مضمون انجام یافته است. بر پایه نتایج این تحقیق، مضامین ده‌گانۀ زندگی‌نامۀ ابوجعفر ورّاق به دو گونه اصلی و فرعی تقسیم‌پذیرند. مناسبات علمی و روابط شخصی ابوجعفر با بخاری به عنوان مضمون اصلی، در هستۀ مرکزی زندگی‌نامۀ او قرار گرفته‌اند، در‌حالی‌که مضامین فرعی «از تبار تا لقب» و «از روایت تا تحدیث» در پوستۀ آن حضور دارد و از اهمیت کمتری در برابر هستۀ مرکزی برخودارند. الگوی از هسته تا پوسته، از ذهنیت و غرض عزازی در برجسته نمودن نقش بخاری در حیات علمی ابوجعفر حکایت دارد. بر پایه دانش سبک‌شناسی، زندگی‌نامه ابوجعفر در شمار گونۀ اجتهادی ـ تفسیری قرار دارد. در این‌گونه تحلیل و استنباط، نویسنده نقش اصلی را در نگارش زندگی‌نامه ایفا می‌کند و بر خلاف گونۀ اسنادی ـ تاریخی، اخبار و اسناد تاریخی از اولویت اصلی برخوردار نیستند. عزازی، تفسیر و استنتاج خود از اخبار تاریخی مربوط به شخصیت ابوجعفر را بسیار کوتاه و البته منسجم ارائه کرده است. افزون بر ساختارمندی و انسجام، سوگیری و جانبداری (تأکید، ترجیح، تقدیم و انحصار) از دیگر شواهد اجتهاد عزازی در تألیف زندگی‌نامۀ ابوجعفر است. این رویکرد عزازی به ارائه تصویری خاص از ابوجعفر در سایه اعتبار و شهرت بخاری انجامیده است که اصل بی‌طرفی در نگارش زندگی‌نامه‌ها را نقض کرده است.
)