دیوِ صاحب نگین (جستجوی خاتم سلیمان نبی در تاریخ و ادب)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

10.22081/jap.2025.78038

چکیده

این نوشتار، جستجویی است در منابع ادبی و تاریخی و تفسیری و عرفانی متقدم درباب منشأ وماهیت و روایات داستان «انگشتری یا خاتم سلیمان نبی». در متون متقدم ادب فارسی و نیز در بعضی متون تاریخی و تفسیری و عرفانی کهن (اعم از فارسی و عربی)، به «خاتم» سلیمانِ نبی اشارۀ بسیار و روایات و حکایاتی نیز در پیوست و شرح واقعۀ «خاتم و سلیمان و دیو» نقل شده است. در این منابع، در بابِ «منشأ روشن و نخستینِ» اصل ماجرای «خاتم سلیمان» و چگونگی راه‌یافتن «روایت وحکایت‌های آن» به متون ادبی و تفسیری و تاریخی، اشاراتی مستقیم و اظهاراتی صریح بیان نشده است. در قرآن کریم و کتاب مقدس نیز که اصیل‌ترین و مقدس‌ترین منابع دینی و تفسیری‌اند، نامی از خاتم سلیمان به میان نیامده است و دقیقاً هم معلوم نیست اساس روایات و حکایاتی که دربارۀ نگین سلیمان و جزئیات آن نگین در منابع کهن تاریخی و تفسیری و ادبی بیان می‌شود، از چه مأخذ یا مآخذی نقل شده است. این مقاله، تلاشی است در پی‌بردن به پاسخ همین پرسش.
 

کلیدواژه‌ها