میرزا حسن رشدیه چهره‌ای شناخته‌شده در تاریخ معاصر ایران است. او از پیشگامان تأسیس مدارس نوین در ایران به حساب می‌آید و یک‌تنه انقلابی را در نوسازی آموزش در ایران رقم زد. زندگی و خاطرات او هم از سوی وابستگان به او و هم از طرف محققان تا حدی بررسی و واکاوی شده است. این نوشتار اما به جنبه‌ای کمترشناخته‌شده از زندگی او پرداخته است. رشدیه در کنار مدیریت مدارس مختلف، از راه فروش کتاب هم کسب درآمد می‌کرد و بخشی از هزینه‌های مدارس را به این ترتیب پوشش می‌داد؛ اما همیشه کارها آن‌طور که باید پیش نمی‌رفت و مشکلاتی در کار بود. بررسی اسناد بکر و بررسی‌نشدۀ قضایی نشان می‌دهد رشدیه شکایتی را از یک کلاهبرداری در فروش کتاب‌هایش در عدلیه ثبت و پیگیری کرده است. این نوشتار، راوی مستند این ماجراست که در جای خود تأمل‌برانگیز است و نشان می‌دهد که پیشبرد کارهای خطیر فرهنگی در تاریخ معاصر ایران تا چه اندازه می‌توانست با سختی همراه باشد. منابع اصلی این نوشتار رونوشتی از پرونده رشدیه در آرشیو عدلیه است که برای نخستین بار در اینجا مجال انتشار یافته است. همچنین تلاش شده است افزون بر به‌دست‌دادن روایتی مختصر از این پرونده، بازنویسی و تصاویر گزیده‌ای از این اسناد برای اهداف پژوهشی در اختیار خوانندگان قرار گیرد.
کریمی, بهزاد و کابله سوری, روجیار . (1404). میرزا‌حسن رشدیه و مصایب فروش کتاب در عهد قاجار. آینه پژوهش, 36(212), 121-148. doi: 10.22081/jap.2025.78030
MLA
کریمی, بهزاد , و کابله سوری, روجیار . "میرزا‌حسن رشدیه و مصایب فروش کتاب در عهد قاجار", آینه پژوهش, 36, 212, 1404, 121-148. doi: 10.22081/jap.2025.78030
HARVARD
کریمی, بهزاد, کابله سوری, روجیار. (1404). 'میرزا‌حسن رشدیه و مصایب فروش کتاب در عهد قاجار', آینه پژوهش, 36(212), pp. 121-148. doi: 10.22081/jap.2025.78030
CHICAGO
بهزاد کریمی و روجیار کابله سوری, "میرزا‌حسن رشدیه و مصایب فروش کتاب در عهد قاجار," آینه پژوهش, 36 212 (1404): 121-148, doi: 10.22081/jap.2025.78030
VANCOUVER
کریمی, بهزاد, کابله سوری, روجیار. میرزا‌حسن رشدیه و مصایب فروش کتاب در عهد قاجار. آینه پژوهش, 1404; 36(212): 121-148. doi: 10.22081/jap.2025.78030
)