میرزا‌هدایت‌الله، شاعر زاهد‌پیشه فراهانی است که حوالی سال 1301 قمری در حدود چهل‌سالگی سروده‌های خود را در قالب یک دفتر تدوین کرده است. او شرحی از زندگی نسبتاً پرماجرای خود بیان می‌کند و در این اشعار نشان می‌دهد که در یک خانواده ایرانی با تمایلات فرهنگی ـ مذهبی مختلف چه اختلاف‌نظرهایی وجود داشته است و پدر و پسر چگونه به جدال با یکدیگر نه فقط در بیداری که در خواب هم برخاسته‌اند. در وسط این اختلاف‌نظرها، نیم‌نگاهی به اختلاف‌های خانوادگی و نقش زن پدر در ایجاد اختلاف میان فرزندان هم دارد. شاعر ما علایق صوفیانه دارد، با تجربه‌هایی از شاگردی میرزای شیرازی، دلدادگی به برخی از مشایخ ذهبیه و همراهی با شیخ‌الرئیس قاجار در مشهد. پشیمانی دهه پنجم زندگانی او این است که چرا از اول یک شغل به‌درد‌بخور انتخاب نکرده و این‌طور عمر را سپری کرده است. ما با یک گزارش زندگی واقعی روبرو هستیم که به زبان شعر آن هم از نوع متوسط آن بیان شده است.
جعفریان, رسول . (1404). گزارش یک زندگی بر اساس دیوان میرزا هدایت‌الله فراهانی (سروده شده در سال 1301 ق / 1884 م). آینه پژوهش, 36(211), 103-138. doi: 10.22081/jap.2025.77756
MLA
جعفریان, رسول . "گزارش یک زندگی بر اساس دیوان میرزا هدایت‌الله فراهانی (سروده شده در سال 1301 ق / 1884 م)", آینه پژوهش, 36, 211, 1404, 103-138. doi: 10.22081/jap.2025.77756
HARVARD
جعفریان, رسول. (1404). 'گزارش یک زندگی بر اساس دیوان میرزا هدایت‌الله فراهانی (سروده شده در سال 1301 ق / 1884 م)', آینه پژوهش, 36(211), pp. 103-138. doi: 10.22081/jap.2025.77756
CHICAGO
رسول جعفریان, "گزارش یک زندگی بر اساس دیوان میرزا هدایت‌الله فراهانی (سروده شده در سال 1301 ق / 1884 م)," آینه پژوهش, 36 211 (1404): 103-138, doi: 10.22081/jap.2025.77756
VANCOUVER
جعفریان, رسول. گزارش یک زندگی بر اساس دیوان میرزا هدایت‌الله فراهانی (سروده شده در سال 1301 ق / 1884 م). آینه پژوهش, 1404; 36(211): 103-138. doi: 10.22081/jap.2025.77756
)