امکان‌سنجی استفادۀ تفسیر عیاشی از کتاب القراءات سیاری

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

10.22081/jap.2024.76708

چکیده

کتاب القراءات سیّاری و تفسیر عیّاشی از جمله مصادر متقدّم حدیثی شیعی به شمار می‌آیند که روایات فراوانی در موضوع اختلاف قرائات قرآنی و «تحریف» قرآن دربردارند؛ در این میان، تفسیر عیّاشی در روزگاری دچار حذف اسناد شده و این امر امکان حدس‌های گوناگون دربارۀ تکمیل اسناد و بازیابی مصادر آن را به وجود آورده است. روایات کتاب القراءات و تفسیر عیّاشی در سدۀ اخیر مورد انتقاد برخی از عالمان از جمله علامه عسکری قرار گرفته و انتقادهای متنی-اِسنادی متوجّه آن‌ها شده است؛ از جملۀ این انتقادها آن بوده که بسیاری از روایات عیّاشی در موضوع قرائات و «تحریف» در حقیقت از کتاب القراءات سیّاری گرفته شده که حذف اسناد موجب مخفی‌شدن این امر شده و بر این اساس، ضعف رجالی سیّاری به روایات عیّاشی تسرّی پیدا می‌کند. بررسی این موضوع می‌تواند به شناخت ریشه‌های بخش مهمی از روایات و دیدگاه‌های تفسیری عیّاشی بیانجامد؛ به نظر می‌رسد به دلیل برخی تفاوت‌های اسنادی و زیادات متنی در روایات عیّاشی و شواهد بی‌ارتباطی حوزۀ حدیثی این دو و نبود نقلی از سیّاری در دیگر میراث عیّاشی، فرضیۀ اثرپذیری عیّاشی از سیّاری پذیرفتنی نباشد.

کلیدواژه‌ها