سفرنامه‌هایِ به زبان اردو دربارۀ ایران- قسمت اول: دورۀ قاجار 1157-1304ش/ 1800-1925

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

10.22081/jap.2024.76689

چکیده

در جنوب آسیا از نیمة دوم قرنِ نوزدهم میلادی، سفرنامه‌نویسی به زبان اردو رواج یافت. به‌ترتیب: دربارة سفر به مکه‌معظّمه و مدینه منوّره (برای حج/عمره، زیارت) و سفرهایِ زیارتی (عراق، قسطنطنیه، شام، بیت‌المقدّس، ایران) بیشترین تعداد سفرنامة اردو نوشته شده‌اند. برای مردم جنوب آسیا ایران به چند دلیلِ نمایان، جاذبة سفر داشته است: زبانِ شیرینیِ فارسی، مزار شاعرانِ مشهور (فردوسی، سعدی، حافظ)، مزار عارفان (خراسان)، حرم امام رضا ع و حضرت معصومه س (مشهد و قم)، مزار فیلسوفان (ملاصدرا)، عمارت‌هایِ تاریخی (اصفهان، رِی). برپایة همین علاقه، مسافرانِ جنوب آسیا در حین سفر یا پس از برگشت به کشورشان، روزنامچه، خاطرات یا سفرنامه‌اشان را نوشته و چاپ می‌کردند. این مقاله ابتدا نگاهی کوتاه به سفرنامه‌نویسی در زبان اردو دارد. سپس تاریخچة سفرنامه‌نویسی در زبان اردو دربارة ایران تحلیل می‌شود. از آنجایی که نخستین سفرنامة چاپ‌شده به زبان اردو دربارة ایران در سال 1886/ 1265ش یعنی در دورة قاجار چاپ شد، مقاله در ادامه به سفرنامه‌هایِ به زبانِ اردو دربارة ایران می‌پردازد که سفرنامه‌نویس در دورة قاجار (1157-1304ش/1800-1925) به ایران سفر کرده است و سفرنامه‌اش هم در همین دوره در هندوستانِ متّحده چاپ شده است.

کلیدواژه‌ها