نگاهی به تصحیح جدید سفرنامۀ ناصرِ خسرو

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

10.22081/jap.2024.76357

چکیده

در سال 1399 تصحیح جدیدی از سفرنامۀ ناصرِ خسرو توسط محمدرضا توکلی صابری منتشر شد. نسخه‌های اصلی مورد استفاده در این تصحیح یکی نسخۀ کتابخانۀ مدرسۀ ندوة‌العلماء در شهر لکهنو (1006ق) بوده است و دیگری نسخۀ موزۀ بریتانیا (1102ق). از نسخۀ لکهنو پیش‌تر، مستقیم یا غیرمستقیم، در تمام چاپ‌های سفرنامه استفاده شده است، اما ظاهراً تا کنون نسخۀ بریتانیا در تصحیح متن سفرنامه مورد استفاده نبوده است. مصحح برای رفع اشکالات این دو نسخه از چاپ‌های مختلف این کتاب استفاده کرده است؛ به بیانی دیگر متن کتاب از التقاط این دو نسخه با چندین چاپ فراهم آمده است، اما از آن‌جا که این تصحیح فاقد نسخه‌بدل است، سهم هر کدام از این نسخه‌ها و چاپ‌ها در متن کتاب نامشخص است.
اشکالات دیگری نیز در این کتاب راه یافته است که تقریباً می‌توان تمامی آن‌ها را ناشی از عدم آشنایی کافی مصحح با شیوۀ تصحیح متون کهن و تحقیقات ادبی و لغوی دانست؛ از جمله اشکال در قرائت ضبط‌های نسخ، حرکت‌گذاری‌های نادرست یا نالازم، و توضیحات و تعلیقات ناصحیح. با این حال برخی از ضبط‌هایی که در این چاپ آمده صحیح‌تر از ضبط‌های چاپ دبیرسیاقی به نظر می‌رسد.
 

کلیدواژه‌ها