نگاهی به چاپخانه‌های ایرانی در آلمان در دوره قاجار و پهلوی (مطالعه موردی منابع موجود در کتابخانه آیت‌الله العظمی بروجردی)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

10.22081/jap.2024.76123

چکیده

تاریخ پیدایش نخستین کتاب چاپی فارسی چندان ارتباطی با ورود صنعت چاپ و نشر در ایران ندارد. چاپ کتاب‌های فارسی در کشورهای اروپایی و پیشتازی آن نسبت به ایران پیشینه‌ای طولانی دارد. این مقاله به کتاب‌ها و مجلات فارسی چاپ شده در کشور آلمان و به ویژه دو چاپخانه «کاویانی» و «ایرانشهر» که بروز و نمود بیشتری داشته‌اند، پرداخته است. این چاپخانه‌ها به همت گروهی از جوانان ایرانی تأسیس و راه‌اندازی شده است، که رواج افکار جدید و تلاش برای ترویج توسعه براساس معیارهای جهان متجدد را یکی از اهداف خود برشمرده‌اند. حفظ متون نفیس و اصیل ایرانی و احیای آنها از گزند فراموشی و نابودی را می‌توان یکی از دستاوردهای آنها دانست. بررسی منابع چاپخانه‌های موجود در آلمان به ویژه (کاویانی و ایرانشهر) بیانگر آن است که از لحاظ تجهیزات و امکانات جز برترین‌ چاپخانه‌ها بوده‌اند و از بهترین شکل حروفات و مکملترین سیستم ماشین‌آلاتی موجود در چاپخانه‌های فرنگی، استفاده می‌کرده‌اند. حروف‌شان را از معروفترین کارخانه‌های حروف‌ریزی آلمان تهیه می‌کردند. استفاده از کاغذهای مرغوب  همچنین کاربرد رنگ در مینیاتور و عکس از دیگر ویژگی‌های آنهاست. در پایان این نوشتار، جهت دسترس‌پذیری به کتاب‌های چاپ آلمان در کتابخانه‌های امروزی به صورت موردی به موجودی کتابخانه آیت‌الله العظمی بروجردی (قم) پرداخته شد و سیاهه‌ای از منابع موجود در این کتابخانه ارائه گردیده است.
 

کلیدواژه‌ها