فهمی جدعان از متفکران فلسطینی و دانشگاهیان اردنی است که به حوزه تمدن عربی و جهان معاصر عرب توجه خاصی دارد و در این زمینه آثار متعددی منتشر کرده است. در کتاب خارج السرب: بحث فی النسویه الاسلامیه الرافضه و اغراآت الحریه، به گزارش و تحلیل فمینیسم اسلامی در جهان معاصر میپردازد. وی در این کتاب طی شش فصل میکوشد تصویری فراگیر از جریانات گوناگونی که زیر چتر فمینیسم اسلامی میگنجند به دست دهد و تفاوت آنها را بشمارد و دستاوردهای آنها را ارزیابی کند. در این کتاب نخست از پیدایش فمینیسم اسلامی سخن میگوید و یکی از خاستگاههای آن را ایران معاصر و مجله «زنان» میداند. آنگاه به دیدگاه تفسیری فمینیستهایی چون امینه ودود، لیلا احمد و فاطمه المرنیسی میپردازد و آنها را در گروهی جای میدهد که در عین التزام به اعتبار قرآن کریم میکوشند تفاسیر متفاوتی از آیات ناظر به احکام زنان به دست دهند. سپس جدعان گزارشی از دیدگاه چهار فمینیست به دست میدهد که گرچه در فرهنگ اسلامی بالیدهاند اما با اسلام سر همسویی ندارند. در فصل پایانی نیز به تحلیل و نقادی برخی از این فمینیستها دست میزند و در عین حال توجه به این پدیده، پذیرش برخی مدعیات، و مواجهه درست با آن را پیشنهاد میکند. در این مقاله، پس از مرور کتاب، کوشیدهام برخی ملاحظات روشی و محتوایی را درباره این کتاب بازگویم و آن را ارزیابی کنم.