چکیده از اثر جغرافیایی مقدسی که به نام احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم شناخته می‌شود دو نسخه در دست است. یکی نسخۀ برلین که تاریخ تألیف آن ۳۷۵ ق. است و دیگری نسخۀ استانبول که تاریخ تألیف آن مشخص نیست. می‌دانیم که کتاب مقدسی نسخه‌های مختلفی داشت که خود مؤلف تهیه کرده بود و ممکن است این نسخه‌ها از نظر تقدم و تأخر و تفصیل با هم متفاوت باشد. همین‌طور می‌دانیم که این نسخه‌ها نام‌های مختلفی داشت. دخویه در تصحیح خود که تنها تصحیح کتاب است نسخۀ برلین را اساس قرار داد؛ اما تاریخ‌گذاری نسخۀ استانبول می‌تواند سبب تجدید نظر در این تصمیم شود. بیشتر محققانی که پیش از این دربارۀ تاریخ‌گذاری نسخۀ استانبول اظهار نظر کرده‌اند معتقد بودند که تاریخ تألیف نسخۀ استانبول پیش از نسخۀ برلین است. نسخۀ استانبول ۲۳۲ برگ است و به خط نسخ نوشته شده است و به شمارۀ «۲۹۷۱ مکرر» در مجموعۀ ایاصوفیۀ کتابخانۀ سلیمانیۀ استانبول نگهداری می‌شود. نام این نسخه الاقالیم یا المسافات و الولایات است و به شخصی به نام ابوالحسن علی بن حسن که از بزرگان دستگاه سامانیان بود تقدیم شده است. شواهد تاریخی موجود در نسخۀ استانبول نشان می‌دهد که این نسخه بین ربیع‌الثانی تا ذیحجۀ سال ۳۷۸ ق. تألیف شد و شاید با نسخه‌ای باشد که به خط مقدسی در دست یاقوت حموی بود، مرتبط باشد؛ چرا که تنها کسی که به تاریخ ۳۷۸ ق. به عنوان سال تألیف کتاب مقدسی اشاره کرده است یاقوت حموی است.
)