در این مقاله با بررسی شواهدی از امالۀ پایانی (ساده سازی توالی عربی آغازینی *ayV به ē در پایان کلمه) در کلمات عربی دخیل در متون کهن فارسی، و مقایسۀ آنها با برخی گویشهای تاریخی عربی نشان میدهیم که امالۀ پایانی در این شواهد نشاندهندۀ ویژگی گویشی عربی، غیر عربی کلاسیک، موسوم به «عربی فتوحات اسلامی» است. ما به پیروی از تحقیقات احمد الجلاد (Al-Jallad 2017; 2020) و مارین فان‌پوتن (Marijn van Putten 2021) که به ترتیب گویش عربی فتوحات شام و مصر را بررسی کرده اند، «عربی فتوحات» واردشده به ایران را «شاخۀ ایرانی عربی فتوحات» نامیدهایم و سعی کردهایم که جایگاه آن را از منظر «امالۀ پایانی» در بین گویشهای تاریخی عربی مشخص کنیم. در نهایت نشان دادهایم که گویش عربی فتوحات ایران در زمینۀ امالۀ پایانی شباهت بسیار زیادی با گویش فتوحاتی شام و مصر دارد، هرچند براساس شواهدی از اشعار کهن و نیز گزارش سیبویه از گویش های عربی به نظر میرسد گونه هایی از شاخۀ ایرانی عربی فتوحات، رفتاری کهن گرا داشتهاند و به جای امالۀ پایانی، توالی عربی آغازینی *ayV را به صورت مصوت مرکبِ «ay» حفظ کردهاند.
)