فرقه مشعشعی و سپس دولت مشعشعی که در قرن نهم هجری در خوزستان و جنوب عراق برپا شد، جنبش صوفیانه شیعیانه ای است که نظایری هم قبل و بعد از خودش داشته است. در همه این نهض تها آن که قیام می کند مدعی مهدویت یا نیابت خاص مهدی است و توده پیروان او شیعیان متصوف یا متصوفان شیعی اند که نوعاً عقاید غالیانه ولی ساده ای دارند که در سرسپردگی مطلق به پیشوا خلاصه م یشود. نویسنده در نوشتار حاضر م یکوشد انگیزه اقتصادی و زمینه اجتماعی شک لگیری نهضت مشعشعی را مورد بحث قرار دهد. وی به ارائه مطالبی درخصوص محمدبن فاح از رهبران این فرقه و نیز کلمه شعشعه و لقب مشعشع م یپردازد. بعاوه، دعاوی محمد بن فاح در کتاب کلام المهدی، نسخ هها و فواید و نکات مهم کتاب را برم یشمارد.
)