ابرهای تهی: فقر ساختار و محتوا در کتاب های روش تحقیق

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

چکیده

با توجه به هدف از نگارش کتاب های روش تحقیق، انتظار می رود که این گونه کتاب ها، اصول گردآوری، نگارش و ثبت داده‌ها، سامان‌دهی بحث، شیوه ارجاع، و تدوین کتاب‌نامه را رعایت کنند و اخلاق پژوهش را بیاموزند. اما مرور آثاری که  به نام «روش تحقیق» در زبان فارسی منتشر می‌شود، این انتظار را برآورده نمی‌سازد. نویسنده نوشتار حاضر را با هدف بررسی کتاب های تألیف شده به زبان فارسی درباره روش تحقیق به رشته تحریر درآورده است. وی در پی پاسخ به این پرسش است که این گونه آثار تا چه حد پاسخگوی نیازها و راهنمای کار دانشجویان است؟ بعلاوه، اخلاق پژوهش در کتاب های روش تحقیق به زبان فارسی چه جایگاهی دارد؟ نویسنده در راستای این هدف، ابتدا پس از ارائه مقدماتی پیرامون گروهبندی کتاب های منتشر شده در عرصه روش پژوهش، معیارهای ارزیابی این کتب را برشمرده و هر یک را با ارائه شاهدمثال هایی از کتب مورد بررسی، به طور مبسوط  تشریح می نماید. وی با بررسی 70 کتاب روش تحقیق به این نتیجه دست یافته که عمده کتب، فاقد ساختاری منظم، کتابنامه‌ای مناسب، ارجاعات لازم، انسجام مباحث و منابع مرتبط، معتبر و روزآمد هستند. افزون بر آن، برخی از آن‌ها نام‌هایی گمراه‌کننده دارند و سرانجام آن که با دست زدن به انتحال و بی‌توجهی به یافته‌های دیگران، به جای ترویج عرصه تحقیق و کمک به گستردن آفاق دانش خود مانعی بر سر راه آن به شمار می‌روند.

کلیدواژه‌ها