«و سخت عجب است کار گروهی از فرزندان آدم!» مروری انتقادی بر کتاب اندیشه‌های فلسفی ابن‌سینا (یادگارنامۀ دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

10.22081/jap.2025.79048

چکیده

انتشار ترجمه‌های مغلوط و نامطلوب در یک حوزۀ مطالعاتی، گذشته از این‌که موجب نشر و گسترش اطّلاعات نادرست و غیر دقیق در آن حوزه می‌شود، به‌تدریج سبب رواج برگردان‌های نااستوار و عیبناک می‌گردد و در نتیجه، سطح دقّت و صحّتِ مورد انتظار از متون ترجمه‌شده را نیز پایین می‌آورد. برایند این فرایند، فَساد مزاج علمی، و تباهیِ ذوق و سلیقهٔ مطالعاتی خوانندگانِ این ترجمه‌ها و انحراف معیارهای علمی آنان است. از این‌رو، نقد ترجمه‌های ضعیفِ آکنده از سهوها و خطاها کاری است بایسته و شایستۀ توجّه. در مقالۀ حاضر تعدادی از مقالات ترجمه و چاپ شده در کتاب کلان اندیشه‌های فلسفی ابن‌سینا (یادگارنامۀ دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی) که به قلم مترجمان مختلف برگردانده شده است، مورد نقد و بررسی قرار گرفته. اشتباه‌های خُرد و کلان در ترجمۀ عبارات، غلط‌های فاحش در خوانش و نگارش اسامی و اصطلاحات، جملات مبهم و نامفهوم و نثر نارسا و نااستوار، انواع خطاهای املایی و حروف‌نگاشتی و ویرایشی، از جمله ایرادات قابل مشاهده در این برگردان‌هاست. مبادرت به چاپ چنین ترجمه‌هایی، بدون ارزیابی دقیق و رفع نواقص و اشکالات آنها، نمودار مراتب ناآگاهی و سهل‌انگاری گردآورنده و مُشرِف و ناشر کتاب نامبرده است.

کلیدواژه‌ها