پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)
آینه پژوهش
29
174
2019
02
20
زندگی و اندیشه عبدالمجید شرفی
3
14
FA
المنجی
الاسود
نرگس
بهشتی
10.22081/jap.2019.66846
عبدالمجید شرفی از چهره های نوین نواندیشی در تونس است که شاید بتوان او را از مؤثرترین افراد در این حوزه دانست؛ زیرا آنچه او از خود به جا گذاشته تنها کتاب و مقالات و یا حتی دیدگاه های نوین نیست، بلکه او با نگرشی آ کادمیک، شا گردانی پرورانده که عاوه بر نشر دیدگاه هایش، ادامه دهنده راه او هستند و از این رو، دیدگاه های شرفی همانند بسیاری از نواندیشان، منحصر به نظریاتی فردی در کتاب هایش نیست، بلکه به جریانی زنده و پویا بدل شده است که هر روز با کتابی جدید و نظریه ای نوین خودنمایی می کند. متن پیش رو ترجمه مقاله ای درباره عبدالمجید شرفی از مجموعه ای با عنوان تجدید الفکر الاسامی مقاربه نقدیه است که به سرپرستی بسام الجمل جمع آوری شده و توسط مؤسسه مؤمنون بلاحدود نشر یافته است. جلد اول این مجموعه با نام اعام تجدید الفکر الدینی به معرفی افراد و اندیشه های نواندیشان شاخص در حوزه اندیشه دینی پرداخته و 11 مقاله از نویسندگان مختلف را در خود جای داده است. نگارنده متن در ابتدای نوشته، به طور اجمالی، زندگی نامه، کتاب ها، مطالب و محتوای آثار شرفی را به رشته تحریر درآورده است. سپس، مهم ترین مظاهر نوگرایی شرفی از قبیل نوگرایی در روش و نوگرایی در مضامین را تشریح و انتقادها بر دیدگاه وی را بیان می دارد. در نهایت، نوشته را با ذکر مهم ترین کتاب ها و مقالاتی که درباره عبدالمجید شرفی نوشته شده اند، به پایان می رساند.
تجدید الفکر الاسامی مقاربه نقدیه,اعام تجدید الفکر الدینی,عبدالمجید شرفی,نواندیشی,تونس,نواندیشان,اندیشه دینی,زندگینامه,اندیشه
https://jap.isca.ac.ir/article_66846.html
https://jap.isca.ac.ir/article_66846_d6d9ac9541e5748299020f7557c9a2f2.pdf
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)
آینه پژوهش
29
174
2019
02
20
عناصر دیدگاه های تاریخی و قدرت استنتاج شیخ آ قابزرگ تهرانی
15
23
FA
امجد رسول
محمد العلاوی
عبدالحسین
طالعی
10.22081/jap.2019.66847
نوشتار حاضر ترجمه بخشی از کتاب «آقابزرگ الطهرانی مورخا » نوشته امجد رسول محمد العوادی است که توسط انتشارات مرکز الهدی در نجف به سال 2009 منتشر شده است. نویسنده در این کتاب که متن رساله دانشگاهی اوست، شرح حال تحلیلی از محقق تهرانی در بستر تحولات اجتماعی و فرهنگی ایران و عراق در طول سال های حیات ایشان به دست داده است. هدف اصلی وی، بازنمایی چهره تاریخ نگارانه محقق تهرانی است که عمدتا بر مبنای تحلیل محتوای کتاب طبقات اعام الشیعه در پی آن بوده است. بخشی از کتاب که ترجمه آن پیش رو قرار دارد، در دو بخش سامان یافته است: عناصر دیدگاه های تاریخی تهرانی و قدرت تهرانی بر استنتاج.
آقابزرگ تهرانی,امجد العوادی,ترجمه کتاب,تراجم نگاری,کتاب آقابزرگ الطهرانی مورخا,شرح حال تحلیلی,محقق تهرانی,دیدگاه های تاریخی,چهره تاریخ نگارانه,قدرت استنتاج
https://jap.isca.ac.ir/article_66847.html
https://jap.isca.ac.ir/article_66847_8fa7bfdcfca18b09ace5cc5a21fa4c82.pdf
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)
آینه پژوهش
29
174
2019
02
20
حاج شیخ غلامرضا یزدی و کتاب مفتاح علوم القرآن او
25
36
FA
رضا
استادی
10.22081/jap.2019.66848
نوشتار حاضر متن سخنرانی است که توسط نویسنده در اردیبهشت سال 1397 در بزرگداشت حاج شیخ غلامرضا یزدی در یزد ایراد شده است. وی پس از بیان زندگی نامه مختصر و تألیفات غلامرضا یزدی، با تمرکز بر کتاب مفتاح علوم القرآن او، به محتوای آن اشاره می کند.
غلامرضا یزدی,مفتاح علوم القرآن
https://jap.isca.ac.ir/article_66848.html
https://jap.isca.ac.ir/article_66848_52a9463957740f020d6b4f7f903da4b7.pdf
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)
آینه پژوهش
29
174
2019
02
20
تتبّعات برندق خجندی از حافظ شیرازی
37
50
FA
امید
سُروی
10.22081/jap.2019.66849
در میان اشعار به جای مانده از برندق بن نصرت خجندی پنج غزل وجود دارد که او در سرودن آنها به غزلیات حافظ نظر داشته و خواسته تا برتر از حافظ غز لسرایی کند. هر چند وی در این برتر یجویی خود موفق نشده، میزان و نوع توجّه او به غزلیات حافظ اهمیت دارد؛ زیرا وی از نخستین متتبعان حافظ است و بررسی این پنج غزل، نقطۀ شروع تأثیر حافظ رابر غزل فارسی نشان میدهد.
برندق خجندی,ابن نصرت,حافظ,غزلیات,خلاصةالاشعار,تقی کاشی,شمس الدین صاحب دیوان,سلمان ساوجی,جهان ملک خاتون,ناصر بخارایی
https://jap.isca.ac.ir/article_66849.html
https://jap.isca.ac.ir/article_66849_7c57ca4d8c8ce121825de2a7e815c4ab.pdf
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)
آینه پژوهش
29
174
2019
05
05
راغب اصفهانی به مثابۀ متکلّمی سلفی
51
72
FA
10.22081/jap.2019.66850
دربارۀ مذهب کلامی و مرام عقیدتی دانشمند نامور مسلمان ابوالقاسم حسین بن محمّد بن مفضّل معروف به راغب اصفهانی )زنده در: 409 ه .ق.( که به سبب نگارش کتاب مفردات ألفاظ القرآن شهرتی فرا گیر دارد، تا کنون دیدگاه های مختلفِ حتّی گاه متضادّی مطرح شده است. برخی او را معتزلی دانسته اند و برخی دیگر اشعری، در حالی که بعض دیگر از تشیّع او سخن گفته اند و در برخی منابع نیز بر سلفی بودن و گرایش او به مذهب اهل حدیث تأ کید شده است. با این وصف، تا کنون تاش جامع و مستقلّی برای کشف مذهب کلامی و تبیین جهت گیر یهای اعتقادی راغب بر اساس مکتوبات کلامی او صورت نگرفته است. در این مقاله، با استناد به یگانه نگاشتۀ اعتقادی راغب اصفهانی که زیر عنوان «الاعتقادات » به چاپ رسیده است و بررسی شواهدی که در خصوص گرایش کلامی وی از این کتاب قابل تحصیل است، تعلّق فکری و عقیدتی راغب اصفهانی به گروهی از سَلَفیّه با عنوان «اهل الأثر » یا «اصحاب الأثر » _ که بنا به گفتۀ راغب مذهبی متمایز از مکتب «اصحاب الحدیث » یا «اهل الحدیث » است _ به اثبات م یرسد.
راغب اصفهانی,مذهب عقیدتی,کلام,اهل الأثر,اصحاب الحدیث,کتاب الاعتقادات
https://jap.isca.ac.ir/article_66850.html
https://jap.isca.ac.ir/article_66850_3c3a7205d596c32cd5a78a4696ee329e.pdf
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)
آینه پژوهش
29
174
2019
05
05
نگاهی انتقادی به ویراست الاعتقاداتِ راغب اصفهانی
73
86
FA
حمید
عطائی نظری
10.22081/jap.2019.66851
راغب اصفهانی )زنده در: 409 ه.ق.( ادیب و مفسّر و متکلّم نامور و صاحب آثار ارزشمندی چون مفردات ألفاظ القرآن و محاضَرَات الأدباء و مُحاوَرَات الشعراء والبُلَغاء و نیز الذریعة إلی مکارم الشریعة کتابی بسیار ار جآور و پرثمر در تقریر مسائل کلامی تحریر نموده که زیر عنوان الاعتقادات تصحیح و منتشر شده است. در نوشتار حاضر، دست نوشت های شناخته شده از اعتقادات و نیز دو ویراستِ فراه مآمده از این اثر معرّفی شده است و پاره ای از مهمترین اشکالات ویراست شمران العَجَلی از این کتاب بازگو گردیده است. ضب طهای نادرست و افتادگ یهای شایان توجّه و اغاط حروف نگاشتی پرشمارِ ویراست العَجَلی ضرورت ارائۀ ویراست بازنگریستۀ تازه ای از این اثر گرانسنگ را نشان می دهد.
راغب اصفهانی,الاعتقادات,شمران العَجَلی,تصحیح انتقادی
https://jap.isca.ac.ir/article_66851.html
https://jap.isca.ac.ir/article_66851_7c3ecd10ab6c9fabf44b6caa4f58a26f.pdf
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)
آینه پژوهش
29
174
2019
02
20
اخلاق ناصری در کهن جامه ای تازی
87
100
FA
جویا
جهانبخش
erad1364@gmail.com
10.22081/jap.2019.66862
کتاب الاخاق النصیریه ترجمه عربی قدیم کتاب اخاق ناصری خواجه نصیرالدین طوسی است که به تصحیح و تقدیم و تعلیق خاورشناس یپ لمیر و با پیشگفتار و افزونه های فارسی حمید عطایی نظری در سال 1397 از سوی دفتر تبلیغات اسامی حوزه علمیه قم شعبه استان اصفهان به زیور طبع آراسته شده است. نویسنده در نوشتار حاضر در راستای معرفی اثر مذکور، ویژگی ها و اهمیت این ترجمه را در قالب نکاتی شرح و نمونه هایی از متن اخاق ناصری خواجه نصیرالدین طوسی و اخاق النصیریه جرجانی را به صورت تطبیقی ارائه نموده است. در ادامه، برداشت ها، نکات و حواشی یپ لمیر در تصحیح کتاب را بیان می دارد.
اخاق ناصری,کتاب الاخاق النصیریه فی تعریب الاخاق الناصریه,خواجه نصیرالدین طوسی,رکن الدین جرجانی,یپ لمیر,معرفی کتاب
https://jap.isca.ac.ir/article_66862.html
https://jap.isca.ac.ir/article_66862_613f8da86ca63bbb8d621bd0835dc583.pdf
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)
آینه پژوهش
29
174
2019
02
20
پابرگ 16
101
132
FA
جواد
بشری
10.22081/jap.2019.66863
نوشتار حاضر، سیزدهمین شماره از سلسله انتشاراتی است که بر یافته های تاریخ ادبیاتی، متن شناسی و نسخه شناسی تمرکز دارد. برخی از منابع معرفی شده و مطالب مطروحه در این شماره به شرح ذیل است:<br />دو دستنویس پراهمیت فارسی در پا کستان<br />نسخۀ کهن تذکرة الالیاء موّرخ 695 ق و مثنوی معنوی از سال 800 ق<br />دو غزل قدیم در منابع کهن شعری فارسی<br />تفسیر ناشناختۀ فارسی موّرخ 897 ق در کتابخانۀ ملی عش قآباد<br />غزل هایی از «دُردزد استرابادی »<br />دو منظومۀ فارسی کتابت شده به دست مصطفی طربزونی در کوتاهیه<br />چند نمونۀ دیگر از کتاب تهای علی ا کبر فیض قمی<br />«ممدوحین شیخ سعدی »، و مساهمت یغمایی در مطالعات سعدی شناسی قزوینی<br />فهرست اهدا کنندگان کتاب به کتابخانۀ دولتی تربیت در تبریز
تاریخ ادبیات,متن شناسی,نسخه شناسی
https://jap.isca.ac.ir/article_66863.html
https://jap.isca.ac.ir/article_66863_ad1f7013761fe52ec69b174ffef63fae.pdf
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)
آینه پژوهش
29
174
2019
02
20
ابن قتیبه و علوم عرب در یک گفتگوی قوم گرایانه
133
140
FA
رسول
جعفریان
10.22081/jap.2019.66864
ابن قتیبه از نسل روشنفکران دیندار اما عرب گرای ضدایرانی و در عین حال مدافع علم و دانش به صورت مستقل و نه در قالب حدیث است. این را می توان از رساله او با عنوان فضل العرب و التنبیه علی علومها که به کوشش مونتگمری وات و پیتر ویب در سال 2017 در نیویورک و ناشر المکتبه العربیه منتشر شده، به دست آورد. این رساله جمعا 108 صفحه و شامل دو جزء است. جزء اول این کتاب با عنوان فضل العرب درباره شعوبیه و نقد آنهاست و جزء دوم با عنوان التنبیه علی علومها درباره علوم عرب شامل اسب شناسی، نجم، فراست، قیافه، عیافت و طرق و خط و کهانت، خطبه و شعر و حکمت عربی در قالب نظم و نثر است. از این رساله دو نسخه بوده که در مقدمه کوتاه عربی معرفی شده است. یکی نسخه مکتبه ظاهرین که سال 1909 توسط محمد کردعلی منتشر شده که فقط شامل جزء اول است. نسخه دیگر از دارالکتب المصریه که شامل هر دو جزء است، اما صفحات نخست آن افتادگی دارد و باقی صفحات هم برخی بسیار بد است. مصححان گفته اند که آن را با چاپ ولید محمود خالص که در سال 1998 منتشر کرده، مقابله کرده اند. نوشتار پیش رو، گزارشی از رساله مذکور است که به اختصار، مروری بر دیدگاه های ابن قتیبه دارد.
ابن قتیبه,علوم عرب,فضل العرب و التنبیه علی علومها,فضل العرب,شعوبیه,التنبیه علی علومها,دانش عرب,شعوبیان ایرانی,عرب گرایان,نقد شعوبیه
https://jap.isca.ac.ir/article_66864.html
https://jap.isca.ac.ir/article_66864_ee3cea3de89f4724a0ebce2fd80c4979.pdf
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)
آینه پژوهش
29
174
2019
02
20
مصحف شناسی قرآن (3): قرآن شمارۀ 4256 موزۀ ملی ایران، پاره های مفقود، و نسخه های مشابه با آن
141
154
FA
مرتضی
کریمی نیا
10.22081/jap.2019.66865
نسخۀ شماره 4256 یکی از قرآ نهای مهم کوفی موجود در موزۀ ملی ایران است. این نسخۀ 13 سطری به خطی کوفی )از نوع CIII ( و در ابعاد 40 * 32 سانتی متر بر روی پوست در قطع بیاضی کتابت شده است. این اثر، احتمالا در اصل، نیمۀ دوم از مصحفی دو پاره بوده است که تنها بخش دوم آن به صورت تقریباً کامل ا کنون به دست ما رسیده است. مقالۀ حاضر ضمن معرفی ویژگ یهای نسخه شناختی و رسم الخطی این قرآن می کوشد برگ هها و پار ههای دیگری را در کتابخانه ها، موز هها و خان ههای حراج دنیا شناسایی و معرفی کند که احتمالاً متعلق به بخش نخست این مصحف بود هاند یا در اندازه و با سبکی کاماً مشابه کتابت شد هاند. همچنین در انتهای مقاله، دیگر مصاحف مشابه با این سبک از کتابت کوفی در ابعاد و تعداد سطور متفاوت در کتابخان ههای ایران و جهان معرفی شد هاند.
موزۀ ملی ایران,نسخۀ قرآن 4256,قرآن کوفی,کتابت قرآن در قرن دوم
https://jap.isca.ac.ir/article_66865.html
https://jap.isca.ac.ir/article_66865_c1c0e7dff7189fbde402bcf4f336eeb8.pdf
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)
آینه پژوهش
29
174
2019
02
20
ملاحظاتی دربارۀ واژه نامۀ شاهنامه
155
169
FA
سجاد
آیدنلو
10.22081/jap.2019.66866
جدیدترین و فعاً دقیق ترین فرهنگ تخصّصیِ شاهنامه، واژه نامۀ شاهنامۀ دکتر جال خالقی مطلق است که به کوشش دو تن از بانوان محقّق از تلفیقِ واژهنامۀ پیوستِ بخشهای اوّل، دوم و چهارمِ یادداشتهای شاهنامۀ دکتر خالقی مطلق و دو همکارشان فراهم آمده و نشانی ابیاتِ شاهد بر اساس چاپِ دو جلدیِ ویرایشِ دومِ تصحیح ایشان تنظیم شده است. در این مقاله نخست پیشنهادهایی دربارۀ معنای بعضی لغات و ترکیبات شاهنامه در این واژهنامه مطرح و سپس به چند نکتۀ دیگر دربارۀ آن اشاره شده است.
فردوسی,شاهنامه,واژه نامه,خالقی مطلق,نقد
https://jap.isca.ac.ir/article_66866.html
https://jap.isca.ac.ir/article_66866_146fe43059ad28bb18cda9374c6736e3.pdf
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)
آینه پژوهش
29
174
1397
12
01
درگذشتگان: احمد احمدی، سید علی اکبر حسینی، سید مهدی طباطبایی، محمد علی روحانی
171
179
FA
ناصرالدین
انصاری
10.22081/jap.1397.66867
https://jap.isca.ac.ir/article_66867.html
https://jap.isca.ac.ir/article_66867_923e35c7dd2de8a14ba6e54b36e27ba3.pdf