پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)
آینه پژوهش
30
179
2019
12
22
مورخ امین، مرزبان آگاه
3
7
FA
محمد علی
مهدوی راد
10.22081/jap.2019.69476
https://jap.isca.ac.ir/article_69476.html
https://jap.isca.ac.ir/article_69476_c0020dcd655e83fdbf3426ebe9ef46ef.pdf
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)
آینه پژوهش
30
179
2019
12
22
استاد مرتضی به مثابه یک مورخ - متکلّم
9
18
FA
رسول
جعفریان
10.22081/jap.2019.69477
جعفر مرتضی در مقام یک متکلم و مدافع مذهب، روش ها و تلاش های خاص خود را دارند وار این جهت، در ادامه تاریخ طولانی علم کلام در شیعه قرار می گیرند. آنچه مدنظر نویسنده در نوشتار حاضر است، بررسی بروز و ظهور ایشان به مثابه یک متکلم شیعی در طرازی نوین و متناسب با شرایط جدید است. وی در راستای تحقق این هدف، پس از بیان سنت کلامی تاریخی در شیعه، از نقش ایشان در این زمینه و ذکر چند نمونه از تلاشهای کلامی جعفر مرتضی و مدل استدلال ایشان درباره آنها، سخن به میان می آورد.
جعفرمرتضی,مورخ,متکلم,متکلمان شیعه,علم کلام,کلام شیعی,باورهای کلامی,باورهای شیعه,باورهای کلامی شیعه,کلام,تاریخ,تاریخ دان,مباحث کلامی,مدافعان مذهب,مذهب شیعه
https://jap.isca.ac.ir/article_69477.html
https://jap.isca.ac.ir/article_69477_ae93fd20b511c5e6924156a88addf891.pdf
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)
آینه پژوهش
30
179
2019
12
22
مبانی کلامی و تاریخ نگاری بررسی موردی: سنجش سند در نگاه علامه جعفر مرتضی
19
24
FA
محسن
الویری
10.22081/jap.2019.69478
یکی از چالشهای جدی تاریخنگاری با نگاه دینی، چگونگی جمع بین تاریخنگاری غیرجانبدارانه و علمی و عینی همزمان با باورهای دینی بهویژه درباره زندگی معصومان علیهمالسلام است. به نظر میرسد اگر مفهوم کلامی بودن دانش تاریخ بهدرستی تبیین شود بسیاری از اختلافنظرها دراینباره از میان میرود. نویسنده در نوشتار حاضر در راستای این هدف، نخست برداشتهای چندگانه از رابطه کلام و تاریخ را مطرح و سپس، ضرورت سازگاری سند تاریخی با پیشفرضهای قطعی در نگاه علامه جعفر مرتضی عاملی را متذکر میشود. در ادامه، با دستهبندی دیدگاه علامه جعفر مرتضی درباره پیشفرضهای کلامی بررسی سند تاریخی، بدیهی بودن تقدم پیشفرضهای قطعی کلامی بر مفاد سند را اظهار مینماید.
مبانی کلامی,تاریخنگاری,سنجش سند,جعفر مرتضی عاملی,سند تاریخی,کلام,تاریخ,بررسی سند,نگاه کلامی به تاریخ,کلام زدگی تاریخ
https://jap.isca.ac.ir/article_69478.html
https://jap.isca.ac.ir/article_69478_6ee1404473ef62bc3d8ae7ede34b7058.pdf
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)
آینه پژوهش
30
179
2019
12
22
محیط ریست و مهربانی با حیوانات از دیدگاه علامه سید جعفر مرتضی عاملی
25
47
FA
علی
حسینی
10.22081/jap.2019.69479
نویسنده در نوشتار پیش رو، دیدگاه جعفر مرتضی عاملی را درباره محیط زیست و طبیعت با تأکید بر حقوق حیوانات و مهربانی با آنها، مورد مداقه قرار داده است. وی در راستای این هدف، نخست، نگاه کلان علامه به محیط زیست شهری را مطرح و در ادامه، موضوع حقوق حیوانات و مهربانی با آنان را واکاوی کرده و به بیان دیدگاههای جعفر مرتضی عاملی پیرامون این موضوع با استمداد از دیگر آثارش از قبیل الصحیح من سیره النبی الاعظم اقدام نموده است. در نهایت نویسنده با ذکر کلیاتی درخصوص حیوانات از قبیل اخلاق، شعور و عبادت حیوانات از نقطه نظر جعفر مرتضی، تأملات وی را در روایات رسیده از پیامبر و ائمه معصومین درباره مهربانی با حیوانات در قالب 113 نکته، متذکر میشود. در خاتمه نیز، چند نکته فشرده درباره کتاب حقوق الحیوانات جعفر مرتضی مطرح میکند.
جعفر مرتضی عاملی,مهربانی با حیوانات,محیط زیست,حقوق حیوانات,طبیعت,آموزههای اسلامی,محیط زیست شهری
https://jap.isca.ac.ir/article_69479.html
https://jap.isca.ac.ir/article_69479_3b616eff399c5d09dc7d560e695d3c43.pdf
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)
آینه پژوهش
30
179
2019
12
22
نقش باورهای کلامی در بازسازی گزاره های تاریخی (با تأکید بر عصمت) در نگاه علامه مرتضی عاملی
48
56
FA
رمضان
محمدی
10.22081/jap.2019.69480
علامه جعفر مرتضی ملاکهای فراوانی برای ارزیابی گزارشهای تاریخی دارد. آنچه در بین این ملاکها از اهمیت فراوانی برخوردار بوده، باورهای کلامی ایشان است. نوشتههای ایشان مانند بسیاری از نوشتههای تاریخی که بر اساس باورها و اعتقادات مذهبی تدوین شدهاند، بیتأثیر از باورهای کلامی ایشان نمیباشد. آنچه در نوشته حاضر میآید نگاهی گذرا بر تأثیر باورهای کلامی عامه در نقل و نقد گزارشهای تاریخی با تأکید به مسئله عصمت است. نویسنده در نوشتار تلاش مینماید به این پرسش پاسخ دهد که چه گزارشهای تاریخی در کتابهای تاریخی علامه تحت تأثیر باورهای کلامی ایشان تدوین شده است و اصولاً مبانی و باورهای کلامی مؤثر در تاریخ کدام است و چه بخشهایی از گزارشهای تاریخی تحت تأثیر این باورها قرارگرفته و موجب نادیده گرفتن آن گزارشها شده است.
<strong> </strong>
گزارشهای تاریخی,گزارههای تاریخی,کتابهای تاریخی,تاریخ,باورهای کلامی,عصمت,جعفر مرتضی عاملی,تاریخ اسلام,سیره اهل بیت (ع),پیامبر اسلام (ص),عصمت پیامبر (ص)
https://jap.isca.ac.ir/article_69480.html
https://jap.isca.ac.ir/article_69480_b0baedff82d25a54f948fa3d3612904e.pdf
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)
آینه پژوهش
30
179
2019
12
22
راه های تشخیص اخبار صحیح از موضوع از دیدگاه ابن خلدون و سید جعفر مرتضی عاملی
57
68
FA
اصغر
منتظر القائم
10.22081/jap.2019.69481
راههای تشخیص اخبار صحیح از موضوع از دیدگاه ابن خلدون و سید جعفر مرتضی عاملی
اصغر منتظر القائم
<strong>چکیده:</strong> یکی از مشکلات علم تاریخ اختلاف روایات درباره وقایع تاریخی است. تشخیص یک خبر از میان چندین روایت، مورخان را ناگزیر میسازد تا با دیدی انتقادی و علمی خبر صحیح را از اکاذیب بازشناسی کنند. ابن خلدون مورخى نواندیش متوفى 808 هجرى براى بازشناسى تحلیل و علل ضعف و انحطاط مغرب اسلامی، طرحى نو پیرامون روششناسى تاریخى درانداخت و با انتقاد سازنده از مورخان تاریخ نقلى، روششناسی نوینی را در تاریخنگاری و نقد اخبار صحیح از اکاذیب بنیان نهاد. مورخ دیگر سید جعفر مرتضی عاملی متولد 1364 قمری در روستای عیتا الجبل واقع در جبل عامل لبنان متوفای ۱۴۴۱ق است که درباره انتخاب اخبار صحیح از اخبار موضوع سخن گفته است. مسئله مقاله مقایسه معیارهای تشخیص اخبار صحیح از اکاذیب از دیدگاه ابن خلدون و سید جعفر مرتضی عاملی میباشد که با روش توصیفی و تحلیلی مورد بررسی قرار خواهد گرفت. روششناسی تاریخی ابن خلدون در مقدمه مدون شده است ولی در تاریخنگاری عمومی اسلام درالعبر معیارهای خود را رعایت نمیکند، درحالیکه سید جعفر مرتضی روششناسی خود را در جلد اول کتاب الصحیح بیان داشته است و به معیارهای خود پای بنده باقی مانده است.
روششناسی,اخبار صحیح,اخبار موضوع,ابن خلدون,سید جعفر مرتضی عاملی
https://jap.isca.ac.ir/article_69481.html
https://jap.isca.ac.ir/article_69481_45c5313077feecb56b7f7b1bb4876ab2.pdf
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)
آینه پژوهش
30
179
2019
12
22
درآمدی بر اصول و کارکرد نقد در الصحیح من سیرة الإمام علی«ع» سید جعفر مرتضی عاملی
69
97
FA
علی
راد
10.22081/jap.2019.69482
<strong>چکیده: </strong>محقق عاملی از سیره نگاران معاصر امامیه در <em>الصحیح من سیرة الإمام علی(ع) </em>دارای نظریه خاص در نقد و سنجش گزارشهای تاریخی- حدیثی است؛ این نظریه بر اصولی استوار است که اساس نظریه وی را در نقد تشکیل میدهند؛ همچنین پیامدهایی را برای محقق عاملی در سیره نگاری علی(ع) به ارمغان آورده است. مسئله اصلی این پژوهه بازیابی و تحلیل استنادی اصول و کارکردهای نظریه نقد در <em>الصحیح من سیرة الإمام علی(ع) </em>است. مهم ترین اصول نظریه نقد محقق عاملی جامع نگری، اعتدال، اصالت، احتیاط، تاریخگذاری، قرآن محوری و جریان شناسی است. پیرایش نصوص، دفاع از فضائل، پاسخ به شبهات، نوآوری و ابداع و آموزه شناسی از جمله کارکردهای نظریه نقد محقق عاملی در سیره نگاری علی(ع) است. برآیند پژوهش تأکید بر روشمندی محقق عاملی در نقد السیره و توصیف ابعاد سیره نگاری تحلیلی- انتقادی الصحیح من سیرة الإمام علی(ع) است.
نظریه نقد,سیره نگاری انتقادی,جعفر مرتضی عاملی,سیره امام علی(ع)
https://jap.isca.ac.ir/article_69482.html
https://jap.isca.ac.ir/article_69482_ccfc6a4fc521995a1b0af2b6429714de.pdf
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)
آینه پژوهش
30
179
2019
12
22
تاریخ نگری و تاریخنگاری علامه سید جعفر مرتضی عاملی
98
104
FA
سید قاسم
رزاقی موسوی
10.22081/jap.2019.69483
علامه سید جعفر مرتضی عاملی از سیرهپژوهان برجسته شیعی است که با تدوین کتاب الصحیح من سیره النبی الاعظم، گامی نو در پژوهشهای تاریخی آغاز نمود و با وجود برخی نقدها بر مشی کلامی ایشان، شیوه پژوهش جدیدی در حوزههای علمیه برای پژوهشگران هموار نمود. تاریخ در نگاه علامه دانش مستقلی با روشهای پژوهشی خاص خود است که از نتایج و دستاوردهای آن میتوان در تثبیت عقاید و زدودن شبهات و اشکالات در موضوعات مختلف اعتقادی و بهویژه تاریخ زندگی معصومان بهره برد. ایشان در مطالعات تاریخی واقعبین و عینیتگرا بود، نه نگاه بدبینانه افراطی به تاریخ داشت و نه نگاه خوشبینانه. ایشان قرآن را مهمترین معیار و مدرکی میدانست که باید در شناخت سیره پیامبر و ائمه علیهم السلام و سرگذشت پیشینیان مورد استناد قرار گیرد. هدف اصلی خود در پرداختن به تاریخ را انجام وظیفه و نیل به حقایق زندگی رسول اکرم(ص) و ائمه اطهار(ع) و برداشتن پرده ابهام و پیچیدگی از زندگی آنان و کشف تحریفات و نادرستیهای بسیار از روایات دانست که در معرض کورانهای سیاسی و هواهای نفسانی بوده و ساده اندیشان و گاهی مزدوران حرفهای از خود جعل کردهاند و در گامی فراتر تاریخ را درخدمت انسانیت انسان و آرمانهای یک جامعه انسانی میداند که بر مبنای ارزشها و ملاکهای دینی بنا شده باشد.
رویکرد اجتهادی در پژوهشهای تاریخی را باید مهمترین ویژگی علامه دانست و لازمه این رویکرد تتبع گسترده، ارزیابی دقیق روایات و گزارههای تاریخی، ریشهیابی شرایط زمان و مکان وقوع حوادث، آشنایی گسترده و عمیق با منابع تاریخی است که علامه از آنها برخوردار بوده است. دیگر ویژه پژوهشی ایشان، نشان دادن دستهای جعل و تحریف در گزارش رخدادها و افشای چهرههای فریبکار در نگارش متون تاریخی با بهرهگیری از قلمی روان و تدوین مطالب به صورت دستهبندی و گونه شناسانه میباشد که حاصل برخی قوانین انحرافی و باطل میباشد. ازاینرو برای رهایی از چنین انحرافاتی ضوابط و قوانین ملاک علمی شناخت اخبار صحیح از نگاه را در مواردی چند بیان نمودند.
علامه سید جعفر مرتضی عاملی,تاریخ نگری,تاریخنگاری؛ شیوههای پژوهشی,ضوابط شناخت علمی اخبار
https://jap.isca.ac.ir/article_69483.html
https://jap.isca.ac.ir/article_69483_f375d7ec935b6a0db90d4c7d3b9b3ca4.pdf
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)
آینه پژوهش
30
179
2019
12
22
معیارهای ارزیابی اخبار تاریخی در سیره الحسین فی الحدیث و التاریخ
105
115
FA
روحالله
شهیدی
10.22081/jap.2019.69484
<strong>چکیده:</strong> نویسنده در نوشتار حاضر نیمنگاهی به ملاکهای جعفر مرتضی در ارزیابی مستندات مربوط به سیره امام حسین (ع) با تکیه بر روایات عاشورایی دارد. وی در راستای این هدف، نخست گذری بر کتاب سیره الحسین فی الحدیث و التاریخ داشته و عناوین قسمتهای ششگانه کتاب را همراه با ابواب درونی و مجلدات آن در قالب جدول ارائه میکند. در ادامه، برخی از مهمترین ملاکهای نقد و ارزیابی احادیث و نصوص تاریخی را در کتاب مذکور از قبیل اعتبار سندی و اعتبار منبع و مأخذ روایت و ...، شرح میدهد.
معیارهای ارزیابی,اخبار تاریخی,کتاب سیره الحسین فی الحدیث و التاریخ,جعفر مرتضی عاملی,سیره امام حسین (ع),احادیث,ارزیابی حدیث,مستندات تاریخی,تاریخ,باورهای کلامی,اعتبار سندی,ارزیابی روایت,روایات عاشورایی
https://jap.isca.ac.ir/article_69484.html
https://jap.isca.ac.ir/article_69484_3e73eda05aed5084f6ccf423369819f1.pdf
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)
آینه پژوهش
30
179
2019
12
22
قصه یک دیدار؛ گفتگویی در باب تاریخپژوهی
116
120
FA
علیرضا
واسعی
10.22081/jap.2019.69485
اینکه تاریخ چیست و بر چه مبنایی اعتبار مییابد، از پرسشهای بنیادین در فلسفه علم تاریخ است که پاسخهای بسیاری به خود دیده است و امروزه تا حد زیادی محققان حوزه تاریخ به توافق رسیدهاند که اولاً تاریخ یک دانش، یعنی مجموعه آگاهیهای منتظم در خصوص یک پدیده (دیسیپلین) است و ثانیاً مبتنی بر الگوی تعریفشده و قاعدهمند یا به تعبیر درستتر دارای روش قابل دفاع است. استاد عاملی یکی از محققان این حوزه دانشی است که سهم بسزایی در معرفی تاریخ صدر اسلام با رویکرد سیرهای در مجامع علمی حوزوی داشته است، هرچند بر یافتهها و روش تحقیق او با رویکرد انتقادی میتوان نگریست. در این مختصر، بهاجمال قصه یک دیدار با ایشان و گفتگویی که در باب تاریخپژوهی ایشان درگرفته بود، بیان میشود تا دغدغههای پژوهشگری وی با زبان سادهتری فهم گردد.
تاریخ اسلام,سیره,عقاید قطعی,روششناسی,ارزشهای مذهبی
https://jap.isca.ac.ir/article_69485.html
https://jap.isca.ac.ir/article_69485_8be5e42c1be1e39a2f94c44c21c467ee.pdf
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)
آینه پژوهش
30
179
2019
12
22
علامه سید جعفر مرتضی عاملی مرزبانی حساس و ژرفاندیش
121
125
FA
علیاکبر
ذاکری
10.22081/jap.2019.69486
نویسنده در نوشتار پیش رو، با هدف معرفی شخصیت و آثار علمی جعفر مرتضی عاملی، با تقسیمبندی آثار ایشان به کتابهایی در تبیین سنت و سیره صحیح معصومان، آثاری در دفاع از شخصیتهای شیعه، کتبی در رد مسائل تاریخی، تفسیر سورههایی از قرآن و آثاری در مسائل اجتماعی، به ذکر نام کتابهای ایشان در هر دسته، اقدام نموده است.
جعفر مرتضی عاملی,آثار علمی,کتابها,سنت معصومان,سیره معصومان,شخصیتهای شیعه,مسائل تاریخی,قرآن,تفسیر قرآن,سورههای قرآن,مسائل اجتماعی
https://jap.isca.ac.ir/article_69486.html
https://jap.isca.ac.ir/article_69486_e33608905c3de309b1c88aa5fe35eadc.pdf
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)
آینه پژوهش
30
179
2019
12
22
آیت الله سید جعفر مرتضی عاملی
126
131
FA
ناصرالدین
انصاری
10.22081/jap.2019.69487
https://jap.isca.ac.ir/article_69487.html
https://jap.isca.ac.ir/article_69487_cfa95e1ae623aaac55e30d1c6ba81cfc.pdf